Nukleotid: Porovnání verzí
m robot přidal: no:Nukleotid |
m Robot: opravy syntaxe tagu <br /> |
||
Řádek 29: | Řádek 29: | ||
{| |
{| |
||
|- align="center" valign="bottom" |
|- align="center" valign="bottom" |
||
| [[Image:AMP_chemical_structure.png|126px|Struktura adenosinmonofosfátu]]<br/>[[adenosinmonofosfát]]<br/>AMP |
| [[Image:AMP_chemical_structure.png|126px|Struktura adenosinmonofosfátu]]<br />[[adenosinmonofosfát]]<br />AMP |
||
| [[Image:ADP_chemical_structure.png|156px|Struktura adenosindifosfátu]]<br/>[[adenosindifosfát]]<br/>ADP |
| [[Image:ADP_chemical_structure.png|156px|Struktura adenosindifosfátu]]<br />[[adenosindifosfát]]<br />ADP |
||
| [[Image:ATP_chemical_structure.png|186px|Struktura adenosinetrifosfátu]]<br/>[[adenosintrifosfát]]<br/>ATP |
| [[Image:ATP_chemical_structure.png|186px|Struktura adenosinetrifosfátu]]<br />[[adenosintrifosfát]]<br />ATP |
||
|- align="center" valign="bottom" |
|- align="center" valign="bottom" |
||
| [[Image:GMP_chemical_structure.png|154px|Struktura guanosinmonofosfátu]]<br/>[[guanosinmonofosfát]]<br/>GMP |
| [[Image:GMP_chemical_structure.png|154px|Struktura guanosinmonofosfátu]]<br />[[guanosinmonofosfát]]<br />GMP |
||
| [[Image:GDP_chemical_structure.png|184px|Struktura guanosindifosfátu]]<br/>[[guanosindifosfát]]<br/>GDP |
| [[Image:GDP_chemical_structure.png|184px|Struktura guanosindifosfátu]]<br />[[guanosindifosfát]]<br />GDP |
||
| [[Image:GTP_chemical_structure.png|214px|Struktura guanosintrifosfátu]]<br/>[[guanosintrifosfát]]<br/>GTP |
| [[Image:GTP_chemical_structure.png|214px|Struktura guanosintrifosfátu]]<br />[[guanosintrifosfát]]<br />GTP |
||
|- align="center" valign="bottom" |
|- align="center" valign="bottom" |
||
| [[Image:UMP_chemical_structure.png|117px|Struktura uridinmonofosfátu]]<br/>[[uridinmonofosfát]]<br/>UMP |
| [[Image:UMP_chemical_structure.png|117px|Struktura uridinmonofosfátu]]<br />[[uridinmonofosfát]]<br />UMP |
||
| [[Image:UDP_chemical_structure.png|148px|Struktura uridindifosfátu]]<br/>[[uridindifosfát]]<br/>UDP |
| [[Image:UDP_chemical_structure.png|148px|Struktura uridindifosfátu]]<br />[[uridindifosfát]]<br />UDP |
||
| [[Image:UTP_chemical_structure.png|178px|Struktura uridintrifosfátu]]<br/>[[uridintrifosfát]]<br/>UTP |
| [[Image:UTP_chemical_structure.png|178px|Struktura uridintrifosfátu]]<br />[[uridintrifosfát]]<br />UTP |
||
|- align="center" valign="bottom" |
|- align="center" valign="bottom" |
||
| [[Image:CMP_chemical_structure.png|117px|Struktura cytidinmonofosfátu]]<br/>[[cytidinmonofostát]]<br/>CMP |
| [[Image:CMP_chemical_structure.png|117px|Struktura cytidinmonofosfátu]]<br />[[cytidinmonofostát]]<br />CMP |
||
| [[Image:CDP_chemical_structure.png|148px|Struktura cytidindifosfátu]]<br/>[[cytidindifosfát]]<br/>CDP |
| [[Image:CDP_chemical_structure.png|148px|Struktura cytidindifosfátu]]<br />[[cytidindifosfát]]<br />CDP |
||
| [[Image:CTP_chemical_structure.png|178px|Struktura cytidintrifosfátu]]<br/>[[cytidintrifosfát]]<br/>CTP |
| [[Image:CTP_chemical_structure.png|178px|Struktura cytidintrifosfátu]]<br />[[cytidintrifosfát]]<br />CTP |
||
|- |
|- |
||
|} |
|} |
||
Řádek 51: | Řádek 51: | ||
{| |
{| |
||
|- align="center" valign="bottom" |
|- align="center" valign="bottom" |
||
| [[Image:dAMP_chemical_structure.png|126px|Struktura deoxyadenosinmonofosfátu]]<br/>[[deoxyadenosinmonofosfát]]<br/>dAMP |
| [[Image:dAMP_chemical_structure.png|126px|Struktura deoxyadenosinmonofosfátu]]<br />[[deoxyadenosinmonofosfát]]<br />dAMP |
||
| [[Image:dADP_chemical_structure.png|156px|Struktura deoxyadenosindifosfátu]]<br/>[[deoxyadenosindifosfát]]<br/>dADP |
| [[Image:dADP_chemical_structure.png|156px|Struktura deoxyadenosindifosfátu]]<br />[[deoxyadenosindifosfát]]<br />dADP |
||
| [[Image:dATP_chemical_structure.png|186px|Struktura deoxyadenosinetrifosfátu]]<br/>[[deoxyadenosintrifosfát]]<br/>dATP |
| [[Image:dATP_chemical_structure.png|186px|Struktura deoxyadenosinetrifosfátu]]<br />[[deoxyadenosintrifosfát]]<br />dATP |
||
|- align="center" valign="bottom" |
|- align="center" valign="bottom" |
||
| [[Image:dGMP_chemical_structure.png|154px|Struktura deoxyguanosinmonofosfátu]]<br/>[[deoxyguanosinmonofosfát]]<br/>dGMP |
| [[Image:dGMP_chemical_structure.png|154px|Struktura deoxyguanosinmonofosfátu]]<br />[[deoxyguanosinmonofosfát]]<br />dGMP |
||
| [[Image:dGDP_chemical_structure.png|184px|Struktura deoxyguanosindifosfátu]]<br/>[[deoxyguanosindifosfát]]<br/>dGDP |
| [[Image:dGDP_chemical_structure.png|184px|Struktura deoxyguanosindifosfátu]]<br />[[deoxyguanosindifosfát]]<br />dGDP |
||
| [[Image:dGTP_chemical_structure.png|214px|Struktura deoxyguanosintrifosfátu]]<br/>[[deoxyguanosintrifosfát]]<br/>dGTP |
| [[Image:dGTP_chemical_structure.png|214px|Struktura deoxyguanosintrifosfátu]]<br />[[deoxyguanosintrifosfát]]<br />dGTP |
||
|- align="center" valign="bottom" |
|- align="center" valign="bottom" |
||
| [[Image:dTMP_chemical_structure.png|118px|Struktura deoxythymidinmonofosfátu]]<br/>[[deoxythymininmonofosfát]]<br/>dTMP |
| [[Image:dTMP_chemical_structure.png|118px|Struktura deoxythymidinmonofosfátu]]<br />[[deoxythymininmonofosfát]]<br />dTMP |
||
| [[Image:dTDP_chemical_structure.png|148px|Struktura deoxythymidindifosfátu]]<br/>[[deoxythymidindifosfát]]<br/>dTDP |
| [[Image:dTDP_chemical_structure.png|148px|Struktura deoxythymidindifosfátu]]<br />[[deoxythymidindifosfát]]<br />dTDP |
||
| [[Image:dTTP_chemical_structure.png|178px|Struktura deoxythymidintrifosfátu]]<br/>[[deoxythymidintrifosfát]]<br/>dTTP |
| [[Image:dTTP_chemical_structure.png|178px|Struktura deoxythymidintrifosfátu]]<br />[[deoxythymidintrifosfát]]<br />dTTP |
||
|- align="center" valign="bottom" |
|- align="center" valign="bottom" |
||
| [[Image:dCMP_chemical_structure.png|118px|Struktura deoxycytidinmonofosfátu]]<br/>[[deoxycytidinmonofosfát]]<br/>dCMP |
| [[Image:dCMP_chemical_structure.png|118px|Struktura deoxycytidinmonofosfátu]]<br />[[deoxycytidinmonofosfát]]<br />dCMP |
||
| [[Image:dCDP_chemical_structure.png|148px|Struktura deoxycytidindifosfátu]]<br/>[[deoxycytidindifosfát]]<br/>dCDP |
| [[Image:dCDP_chemical_structure.png|148px|Struktura deoxycytidindifosfátu]]<br />[[deoxycytidindifosfát]]<br />dCDP |
||
| [[Image:dCTP_chemical_structure.png|178px|Struktura deoxycytidintrifosfátu]]<br/>[[deoxycytidintrifosfát]]<br/>dCTP |
| [[Image:dCTP_chemical_structure.png|178px|Struktura deoxycytidintrifosfátu]]<br />[[deoxycytidintrifosfát]]<br />dCTP |
||
|- |
|- |
||
|} |
|} |
Verze z 4. 12. 2008, 01:17
Nukleotidy jsou fosforylované nukleosidy, tedy látky složené z nukleové báze (nejčastěji purinové nebo pyrimidinové), pětiuhlíkatého monosacharidu (ribosa nebo deoxyribosa) a jedné nebo více zbytků kyseliny fosforečné. Jsou stavebními kameny nukleových kyselin a kofaktorů, které v buňce přenášejí energii (konkrétně Gibbsovu energii), účastní se procesů biologických syntéz (mj. kondenzačních reakcí) a buněčné komunikace.
Názvosloví
Názvosloví nukleotidů odpovídá stavbě daného nukleotidu: například adenosinmonofosfát je nukleotid skládající se z adenosinu, nukleosidu tvořeného bází adeninem a ribosou, a jednoho fosfátu.
Umístění fosfátové skupiny v nukleotidech se značí číslicí s čárkou ('). Například adenosin-3'-monofosfát znamená, že fosfátová skupina je navázána na třetím atomu ribosy. Nejčastěji je fosforylován uhlík číslo 5, proto se v tomto případě označení vynechává. Adenosin-5'-monofosfát = adenosinmonofosfát.
Zkratky názvů
Pro zjednodušení názvosloví byly zavedeny čtyř- nebo třípísmenné zkratky. První písmeno je malé a značí, jestli je součástí nukleotidu ribosa (nepíše se nic) nebo deoxyribosa (malé d). Je-li struktura nukleotidu cyklická, označuje se malým c (cyklický adenosin-3‘,5‘-monofosfát = cAMP) Druhé, velké písmeno označuje druh nukleové báze:
Třetí a čtvrté písmeno určují počet fosfátových skupin (mono-, di-, tri-) a přítomnost fosfátu (P). Například deoxycytidintrifosfát má zkratku dCTP.
Anhydridová vazba
Fosfátové skupiny v nukleosiddifosfátech a nukleosidtrifosfátech jsou navázané jedna za druhou anhydridovou vazbou. Ty jsou schopny přenášet funkční skupiny a při hydrolýze těchto vazeb se uvolní velké množství energie (Δ G < −30 kJ/mol. Proto jsou nukleosidy sloučeninami, které umožňují aktivaci reaktantů a průběh endergonických reakcí.
Základní nukleotidy
Nukleotidy
Deoxynukleotidy
Koenzymy, jejichž součástí je nukleotid
- aktivní sulfát (adenosin-3'-fosfát-5'-fosfosulfát)
- aktivní methionin (S-adenosylmethionin)
- aminoacyladenyláty
- nikotinamidadenindinukleotid (NAD+)
- nikotinamidadenindinukleotidfosfát (NADP+)
- flavinadenindinukleotid (FAD)
- koenzym A
Související články
Literatura
- MURRAY, Robert K., et al. Harperova biochemie. Z angl. 23. vyd. přel. Jiří Kraml et al. 4. vyd. v ČR. Praha: H & H, 2002. ix, 872 s. ISBN 80-7319-013-3.
- MURRAY, Robert K., et al. Harperova biochemie. Z angl. 23. vyd. přel. Jiří Kraml et al. 3. vyd. v ČR. Praha: H & H, 2001. ix, 872 s. ISBN 80-7319-003-6.
- MURRAY, Robert K., et al. Harperova biochemie. Z angl. 23. vyd. přel. Jiří Kraml et al. 2. vyd. v ČR. Praha: H & H, 1996. ix, 872 s. ISBN 80-85787-38-5.
Galerie nukleotid na Wikimedia Commons