Hej, sokoly!

Hej, sokoły!
kozák, hrdina písně
Napsáno	koncem 18. nebo I. polovina 19. století
Skladatel	Maciej Kamieński
První verš	Hej, tam gdzieś znad czarnej wody

Hej, sokoly (polsky Hej, sokoły, Na zielonej Ukrainie, Żal za Ukrainą, ukrajinsky Гей, соколи) je tradiční polsko-ukrajinská píseň.

Jejím autorem je Maciej Kamieński (také Matej Kamenický), polský hudební skladatel slovenského původu (1734-1821), autor první polské opery. Autor textu není znám, pravděpodobně jeden z polských básníků z konce 18. století (nebyl to Tomasz Padura, jak se kdysi mylně věřilo). Na začátku 20. století si ji oblíbili polští skauti a vojáci. Píseň byla šířena na Ukrajině polskými vojáky během polsko-sovětské války v roce 1920. Je přeložen z polštiny do ukrajinštiny a zpíván jako „ukrajinská lidová píseň“.

I přes to, že je píseň stará asi 200 let, se dnes těší v Polsku i na Ukrajině velké oblibě a je označována za hit léta 2017; na internetu má píseň několik milionů zhlédnutí. Vznikla i slovenská verze, která zazněla ve filmu Čiara, zde je však text značně pozměněn. Rádio Expres (nejposlouchanější rádio na Slovensku) zařadilo slovenskou verzi v žebříčku nejpopulárnějších hitů na Slovensku v roce 2017 na první místo.

Českou verzi (text Jan Filip) nabídla folková skupina Kantoři na svém 13. řadovém albu (2018), jemuž dala píseň Hej, sokoli! i název.

Nejnovější českou adaptací (2020) je čtyřjazyčná verze multižánrové skupiny Nahoře (česká část textu Filip Šinkner).

Maciej Kamieński (také Matej Kamenický), polský hudební skladatel slovenského původu (1734-1821), autor písně

Text

Originální polský text Hej, sokoły! 1. Hej, tam gdzieś znad czarnej wody     Wsiada na koń kozak młody.     Czule żegna się z dziewczyną,     Jeszcze czulej z Ukrainą. Refrén: Hej, hej, hej sokoły!     Omijajcie góry, lasy, (pola), doły.     Dzwoń, dzwoń, dzwoń dzwoneczku,     Mój stepowy skowroneczku.     Hej, hej, hej sokoły     Omijajcie góry, lasy, rzeki, (pola), doły.     Dzwoń, dzwoń, dzwoń dzwoneczku,     Mój stepowy dzwoń, dzwoń, dzwoń. 2. Wiele dziewcząt jest na świecie,     Lecz najwięcej w Ukrainie.     Tam me serce pozostało,     Przy kochanej mej dziewczynie. Ref: Hej, hej, hej sokoły... 3. Ona biedna tam została,     Przepióreczka moja mała,     A ja tutaj w obcej stronie     Dniem i nocą tęsknię do niej. Ref: Hej, hej, hej sokoły... 4. Żal, żal za dziewczyną,     Za zieloną Ukrainą,     Żal, żal serce płacze,     Już jej więcej nie zobaczę. Ref: Hej, hej, hej sokoły... 5. Wina, wina, wina dajcie,     A jak umrę pochowajcie     Na zielonej Ukrainie     Przy kochanej mej dziewczynie. Ref: Hej, hej, hej sokoły...

Český překlad Hej, sokolové! 1. Hej, tam kde kdesi u černé vody     sedlá si koně kozák mladý     těžko se loučí s (svou) dívčinou,     ještě tíže s Ukrajinou. Refrén: Hej, hej, hej sokoli!     Leťte nad hory, lesy (pole) i doly.     Zvoň, zvoň zvoň zvonečku,     můj stepní skřivánečku.     Hej, hej, hej sokoli     leťte nad hory, lesy, řeky, doly.     Zvoň, zvoň, zvoň zvonečku,     můj stepní zvoň, zvoň, zvoň. 2. Hodně děvčat je na světě,     ale nejvíc v Ukrajině.     Tam mé srdce zůstalo,     u mé milé, u dívčiny. Ref: Hej, hej, hej sokolové... 3. Ona v bídě tam zůstala,     holubička moje malá,     a já tady, v jiné zemi,     dnem i nocí myslím na ni. Ref: Hej, hej, hej sokolové... 4. Stýská se mi po dívčině,     po zelené Ukrajině!     Stýská se mi, srdce pláče,     už ji nikdy nespatřím. Ref: Hej, hej, hej sokolové... 5. Víno, víno, víno dejte,     a až umřu, pochovejte     mě na zelené Ukrajině     u milované mé u dívčiny. Ref: Hej, hej, hej sokolové...

Slovenská verze Hej, sokoly! 1. V dobrom aj v zlom budeš moja,     rany tie sa s tebou zhoja.     Keď je slnko, keď je zima,     ty si moja domovina. Refrén: Hej, hej, hej, hej, sokoly,     z výšky hľadia na to všetko, čo nás bolí.     Zvoň, zvoň, zvoň nad krajinou,     rozliehaj sa letom, zimou.     Hej, hej, hej, hej, sokoly,     z výšky hľadia na to všetko, čo nás bolí.     Zvoň, zvoň, zvoň nad krajinou,     rozliehaj sa, zvoň, zvoň, zvoň! 2. Láska moja, kraj môj drahý,     tu sme boli chlapci malí.     Raz ma nájdeš pod tou hlinou,     letia vtáci nad krajinou. Ref:Hej, hej, hej, hej, sokoly... pozn. jako třetí sloka bývá zpívána první sloka ukrajinsky

Ukrajinský text Гей, соколи! 1. Гей, там десь над чорними водами,     сіда на коня козак молодий,     ніжно прощається він із дівчиною,     іще ніжніше із Україною. Refrén: Гей, гей, гей соколи!     Облітайте гори, ліси, доли,     дзвін, дзвін, дзвін дзвіночку,     Мій степовий жайвороночку.     Гей, гей, гей соколи,     Облітайте гори, ліси, доли,     Дзвони, дзвони, дзвони дзвіночку,     Мій степовий дзвін, дзвін, дзвін! 2. Багато дівчат є на світі,     Лиш найкращі в Україні.     Там моє сердце зосталось,     При коханій моїй дівчині. Ref: Гей, гей, гей соколи... 3. Вона бідна там лишилась,     Перепілочка моя мала,     А я тут в чужій стороні,     Вдень і вночі сумую за нею. Ref: Гей, гей, гей соколи... 4. Жаль, жаль за дівчиною,     За зеленою Україною,     Жаль, жаль серце плаче,     Вже її більше я не побачу. Ref: Гей, гей, гей соколи... 5. Вина, вина, вина дайте,     А як умру, то поховайте     На зеленій Україні     При коханій моїй дівчині. Ref: Гей, гей, гей соколи...

pozn.: pořadí jednotlivých slok může být někdy změněno, první sloka však zpravidla vždy zůstává první

Odkazy

Související články

• Maciej Kamieński, autor písně
• Kozáci, k nimž zřejmě náleží i hrdina písně
• Polsko-sovětská válka, která rozšířila píseň na Ukrajině

Externí odkazy

• Obrázky, zvuky či videa k tématu Hej, sokoly! na Wikimedia Commons
• “Hej, sokoły“ v polštině
• “Hej, sokoły“ v ukrajinštině
• “Hej, sokoły“ - slovenská verze
• "Hej, sokoli!" - česká verze
• "Hej, sokoli!" - čtyřjazyčná verze

Portály: Hudba | Polsko