Marcelina Sembrich-Kochańska

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Marcella Sembrich-Kochańska
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

15 lutego 1858
Wiśniowczyk

Data i miejsce śmierci

11 stycznia 1935
Nowy Jork

Typ głosu

sopran

Gatunki

opera

Zawód

śpiewaczka operowa

Multimedia w Wikimedia Commons

Marcella Sembrich-Kochańska, właśc. Prakseda Marcelina Kochańska, znana też jako Marcelina Sembrich (ur. 15 lutego 1858 w Wiśniowczyku, zm. 11 stycznia 1935 w Nowym Jorku) – światowej sławy polska śpiewaczka (sopran), pierwsza Polka występująca w Metropolitan Opera w Nowym Jorku.

Życiorys i przebieg kariery[edytuj | edytuj kod]

Dzieciństwo spędziła w Bolechowie, wielokulturowym podgórskim miasteczku galicyjskim. Ojciec jej był wędrownym nauczycielem muzyki i organistą w kościele parafialnym w Bolechowie. Dzięki staraniom emerytowanego nauczyciela Jana Radwana Janowicza, który uwierzył w jej talent, trafiła do Konserwatorium Galicyjskiego Towarzystwa Muzycznego we Lwowie, gdzie opiekowała się nią zamożna rodzina Zellingerów.

Studia muzyczne odbywała we Lwowie[1], Wiedniu i Mediolanie początkowo w zakresie gry na fortepianie i na skrzypcach, a później także i śpiewu (u. V. Rokitansky’ego, i G.B. Lampertiego). W pierwszych latach operowej kariery niejednokrotnie popisywała się na koncertach swymi trojakimi umiejętnościami, co stanowiło sensację. Pod względem wszechstronnej i praktycznej wiedzy muzycznej z pewnością nie miała sobie równych wśród śpiewaczek tamtej doby.

Debiutowała w Atenach partią Elwiry w Purytanach Vincenza Belliniego 3 czerwca 1877 roku.

Brała udział w otwarciu Metropolitan Opera w Nowym Jorku. Debiutowała jako tytułowa Łucja z Lammermoor w operze Gaetana Donizettiego 24 października w drugim spektaklu na tej scenie[2].

W Metropolitan Opera wystąpiła 487 razy, śpiewała tam stale w latach 1898–1909.

Była solistką oper Drezna, Londynu (Covent Garden), Sankt Petersburga, Mediolanu (Teatro dal Verme), występowała gościnnie w Madrycie, Paryżu, Brukseli, Berlinie, Kolonii, Hamburgu, Frankfurcie, Monachium, Amsterdamie, Genewie, Pradze, Wrocławiu, Wiedniu, Budapeszcie.

Na koncertach i przedstawieniach śpiewała dla koronowanych głów i otrzymywała w darze bezcenne klejnoty. Wiele z nich zachowało się, m.in. bransoletka wysadzana diamentami, z wygrawerowanym napisem od cara Aleksandra II, wręczona Sembrich na siedem dni przed zamachem, w którym zginął (1881).

Portret Marcelli Sembrich-Kochańskiej, [ante 1890].

Mieszkała w Dreźnie (najdłużej), Berlinie, Ouchy-Chamblandes pod Lozanną, Nicei, Nowym Jorku i Bolton Landing w USA.

Nawiązywała kontakty z szeregiem wybitnych osobistości. Więzi przyjacielskie i artystyczne łączyły ją z Ignacym J. Paderewskim, śpiewała partię Ulany w premierze jego opery Manru w Nowym Jorku (1902), spotykała się z Heleną Modrzejewską. Brała udział w koncertach obok Johannesa Brahmsa i Józefa Wieniawskiego, śpiewała w Weselu Figara W.A. Mozarta pod dyrekcją Gustava Mahlera (1909). Jej partnerami bywali najsławniejsi w ówczesnym świecie opery artyści, jak Enrico Caruso i Mattia Battistini, a z Polaków Adam Didur, Jan Reszke i jego brat Edward. Zyskała uznanie sławnego krytyka Eduarda Hanslicka, który wywarł wpływ na świadomość estetyczną muzyki XIX wieku. Ceniono ją zwłaszcza za role mozartowskie i za romantyczne bel canto we wczesnoromantycznych operach włoskich (Belliniego, Donizettiego, Verdiego). Była też znakomitą interpretatorką pieśni, wypełniała nimi swe programy recitali.

Pozostało po niej wiele nagrań (około stu) dokonywanych w latach 1900–1919[potrzebny przypis].

Po zakończeniu kariery w 1917 zajmowała się pracą pedagogiczną w nowojorskiej Juilliard School, Instytucie Muzycznym Curtisa w Filadelfii oraz we własnym studio w Bolton Landing. Jej uczennicami były m.in. Maria Jeritza i Dusolina Giannini.

Miała duże osiągnięcia pedagogiczne będąc pod koniec życia profesorem wokalistyki w Curtis Institute of Music w Filadelfii i w Juilliard School w Nowym Jorku.

Ambasadorka polskiej kultury[edytuj | edytuj kod]

Przez długie lata swej muzycznej działalności czuła się ambasadorką kultury polskiej. Od roku 1880 nieprzerwanie na wszystkich swych koncertach wykonywała po polsku pieśń Chopina Życzenie przy własnym akompaniamencie fortepianowym; gdy to było możliwe włączała też ją do występów operowych (np. do sceny „lekcji śpiewu” w II akcie Cyrulika sewilskiego Rossiniego) traktując jako symbol polskości narodu, którego państwa nie ma na mapie[3].

W programach jej recitali figurowały zawsze pieśni polskie: Moniuszki, Niewiadomskiego, Zarzyckiego, Paderewskiego, Stojowskiego.

Wielokrotnie odwiedzała ojczyznę, jej występy stanowiły muzyczne święto: sześciokrotnie wystąpiła w Warszawie (1879, 1880, 1886, 1889, 1895, 1909), dwukrotnie w Krakowie (1886, 1898) i Lwowie (1886, 1909), dwa razy w Łodzi, kilka razy w Wilnie.

Muzeum Marcelli Sembrich-Kochańskiej w dawnym Studio artystki w Bolton Landing w Stanach Zjednoczonych.

W roku 1914 kierowała w Nowym Jorku pracami The American-Polish Relief Committee i działała na rzecz pomocy ofiarom wojny w Polsce, współpracując z Sienkiewiczem i Paderewskim; Komitet upowszechniał też materiały o historii i kulturze Polski propagując ideę odzyskania niepodległości.

Oboje z mężem, Wilhelmem Stenglem (ze spolonizowanej rodziny niemieckiej, profesorem Konserwatorium Lwowskiego) pisywali do siebie listy po polsku i w domu mówili tym językiem.

Śmierć i spuścizna[edytuj | edytuj kod]

Zmarła w Nowym Jorku. Żona pierworodnego syna, Willy’ego Stengla, stała się opiekunką jej archiwum (zdeponowanym w New York Public Library for The Performing Arts) i założycielką Stowarzyszenia Pamięci Marcelli Sembrich (The Marcella Sembrich Memorial Association), które nadal działa, administrując Muzeum jej imienia w Bolton Landing. Szczątki Marcelli Sembrich-Kochańskiej, wraz ze szczątkami jej męża syn przewiózł do Drezna. Znajdują się w rodzinnym grobie Stenglów na cmentarzu Johannisfriedhof.

Kanclerz Orderu Odrodzenia Polski, Jan Kochanowski, wystawił świadectwo, iż „Prezydent RP, dekretem z dn. 28 listopada 1924 roku zaliczył Marcellę Sembrich-Kochańską w poczet Kawalerów Orderu Odrodzenia Polski, nadając jej odznakę Krzyża Oficerskiego tego Orderu.

Repertuar (partie operowe)[edytuj | edytuj kod]

Vincenzo Bellini

  • I Puritani / Purytanie – Elwira
  • La Sonnambula / Lunatyczka – Amina

Georges Bizet

  • Les pêcheurs des perles / Poławiacze pereł – Leila
Tablica ku czci Marceliny Sembrich-Kochańskiej na budynku Opery Wrocławskiej

Isidore De Lara

  • Amy Robsart – rola tytułowa

Léo Delibes

  • Lakmé – rola tytułowa

Gaetano Donizetti

  • Lucia di Lammermoor / Łucja z Lammermoor – Łucja
  • Don Pasquale – Norina
  • La fille du régiment / Córka pułku – Maria
  • L’elisir d’amore / Napój miłosny – Adina

Friedrich von Flotow

  • Alessandro Stradella – Leonora
  • Martha – Henrietta

Charles Gounod

Fromental J.F. Halévy

  • La Juive / Żydówka – Eudoksja
  • Kretschmer Edmund
  • Die Folkunger – Maria

Leoncavallo Ruggero

  • I Pagliaci / Pajace – Nedda

Filippo Marchetti

  • Ruy Blas – Donna Maria von Nenburg, królowa Hiszpanii

Jules Massenet

  • Manon – rola tytułowa

Giacomo Meyerbeer

  • Robert le diable / Robert Diabeł – Izabela
  • Le pardon de Ploërmel / Dinorah – rola tytułowa
  • Les Huguenots / Hugonoci – Małgorzata de Valois
  • L’Étoile du Nord / Gwiazda Północy – Katarzyna
Grób rodzinny Stenglów w którym spoczywa Marcella-Sembrich-Kochańska obok męża Wilhelma i syna Marcela na Johannisfriedhof w Dreźnie

Wolfgang Amadeus Mozart

  • Die Zauberflöte / Czarodziejski flet – Królowa Nocy
  • Die Entführung aus dem Serail / Uprowadzenie z seraju – Konstancja
  • Le nozze di Figaro / Wesele Figara – Zuzanna
  • Don Giovanni – Zerlina

Otto Nicolai

  • Die lustigen Weiber von Windsor / Wesołe kumoszki z Windsoru – Pani Fluth

Ignacy Jan Paderewski

  • Manru – Ulana

Giacomo Puccini

  • La bohème / Cyganeria – Mimi

Gioachino Rossini

  • Il barbiere di Seviglia / Cyrulik sewilski – Rozyna

Anton Rubinstein

  • Demon – Tamara

Johann Strauss

  • Die Fledermaus / Zemsta nietoperza – Rozalinda

Ambroise Thomas

  • Hamlet – Ofelia
  • Mignon – rola tytułowa (w wersji sopranowej)

Giuseppe Verdi

  • Traviata – Violetta
  • Rigoletto – Gilda
  • Ernani – Elwira

Richard Wagner

  • Lohengrin – Elza
  • Der Meistersinger von Nürnberg / Śpiewacy norymberscy – Ewa

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Absolwentka Polskiego Towarzystwa Muzycznego we Lwowie.
  2. ↑ Pierwszym był Faust Ch. Gounoda z udziałem Christine Nilsson i Italo Campaniniego (22 października).
  3. ↑ Opublikowała na ten temat ciekawy artykuł, w amerykańskim czasopiśmie Bohemian (grudzień 1909).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Marcelina_Sembrich-Kochańska&oldid=73149794”